Linux File System

Linux File System

         Aşağıda sistem klasörlerinin bir kısmının tanımı yer almaktadır.

Dosya adı	Dosya Tanımı
/bin	Binary nin kısaltması olup sistemde kullanılan temel programların (bash , ls , mount , tar ...)binary dosyaları tutulur
/boot	Adındanda anlaşılabileceği gibi boot dosyalarını bulundurur.
/dev	Device ın kısaltması olup bilgisayar donanımı ile ilgili belgeler burada bulunur
/etc	Sistem kofigrasyon dosyaları burada bulunur
/home	Bu dizinde kullanıcıların kişisel verilerinin bulunur
/lib	Library nin kısaltması olup bu dizinde kernel(çekirdek) modülleri ve sistemde kullanılan kütüphaneler bulunur
/proc	Process in kısaltmasıdır ve bu dizinde çekirdekte uygulanan proseslerin bilgileri tutulur
/root	Superuser
/sbin	System binary nin kısaltmasıdır ve bu dizinde sistemin düzenli çalışması için gerekli binary dosyaları bulunmaktadır
/tmp	Temprorary files
/usr	Kullanıcı tarafından yüklenen uygulamalar gibi veriler bu dizinde saklanır
/usr/bin	Çoğu kullanıcı programı burada tutulur
/usr/include	Sistemde kulanılan C kütphaneleri burada bulunur
/usr/game	Bilgisayardaki oyunlar burada bulunur
/usr/share	Tema , icon , arkaplan resimleri gibi veriler bu dizinde tutulur
/usr/src	Programların kaynak kodları burada bulunur
/media	Bilgisayara bağlı aygıtların bilgileri burada tutulur(flash bellek gibi)
/cdrom	Bilgisayayra takılan CD/DVD bilgileri yer alır
/dev	Bilgisayarın harddisk hakkındaki bilgiler burada tutulur
/var	Variable data , mail , yazıcı gibi bilgiler burada tutulur

Linuxta kullanılan karakterler ve işlevleri

/	Directory Seperator . Hedef klsaörlerin başında mutlaka bulunmalıdır
.	Gizli dosya vwe klasörlerin başında nokta bulunur
~	Home dizinini temsil eder
*	Arama işlemlerinde kullanılır. Örneğin “ls d*” Home klasöründeki d ile başlayan dosya ve klasörleri gösterir
?	Üstteki yıldız birden çok karakteri temsil ederken soru işareti tek bir karakteri belirtir. Örneğin “ls denem?.txt” komutu Home klasöründe “denem” ile başlayan ve txt uzantılı dosyaları gösterir.(varsa tabi ki)
[ ]	Komularrın içerisinde [0-9] veya [A-Z] gibi aralıklar belirtmemizi sağlar.
|	Pipe işareti birden fazla komutu birarada vermemizi sağlar. Örneğin “ls | head -10” komutu Home dizinindeki ilk 10 dosya veya klasörü gösterecektir.
>>	Bu komut ile yazdığımız metni dosya içerisine atabiliriz. Örnek : “echo “deneme” >> deneme.txt” deneme.txt içerisine deneme yazar ve Home dizinine kaydeder.

Aşağıda ise Linux terminal komutlarına biraz daha detaylı bakalım.

Tab ile yazabileceğimiz komutları görebiliriz. Örneğin terminale “c” yazıp iki kere Tab tuşuna basın! Çok fazla sayıda komut varsa eğer size hepsini göstermek için (y or n) şeklinde uyarı verir. Ayrıca Tab tuşu komutun bir kısmını yazmış iseniz otomatik olarak tamamlayacaktır.

apropos ile komutların devamında ne kullanabileceğimizi görebiliriz. Örn: apropos head

whatis ile komutun ne iş veya işler yapabileceğiniz görebiliriz. Örn: whatis grep

İnfo ile komutun derinlemesine anlatıldığı Doküman açılır. Q veya Control+C ile bu dökümandan çıkılır.

Lpr (line printer) dosyaları yazdırır.

lpq yazdırılacak kuyruğu gösterir.

grep string ifade aramaya yarar. Örn: grep "d" dene.txt

head dosyada yazılı bulanan metnin baş kısmından bir parça gösterir. (head -6 , head -1 şeklinde de kullanılabilir. Bunlar satır sayısını temsil eder. ) Örn : head -3 dene.txt

tail dosyada yazılı bulunan metnin son kısmını gösterir (tail -5 , tail -2 şeklinde de kullanılabilir)

sort dosyadakileri sıralı bir şekilde ekrana getirir. Örn : sort dene.txt

uniq benzersiz satırları getirir. Aynı satırdan iki veya daha fazla ise bir tanesini gösterir.

diff (difference) iki dosyayı karşılaştırır.

file ile yanında belirilen dosyanın bilgilerini verir.

date +"%d %B %A"

bzip2 dosya ve klasörleri “.bz” formatında sıkıştırır. bunzip2 ise dosyayı zip içerisinden çıkartır.

gzip dosya ve klasörleri “.gz” formatında sıkıştırır

tar dosya ve klasörlerimizi “.tar” şeklinde sıkıştırmamızı sağlar. Örn: tar -cvf dosya_adi tar dosyası oluşturur. Buradaki -c (create) , -v (verbose) , -f (write to or read from a file) dır. Tar dosyasını açmak içinde tar -xvf dosya_adi.tar komutu ile açabiliriz. Ama genelde Linux'ta dosyalar “.tar.gz” şeklinde arşivlendiği için bu tarz bi arşivi tar -xvzf dosya_adi.tar.gz komutu ile açabiliriz. Buradaki -z “.gz” arşivini açmak içindir.

Which dosya konumunu belirtir.

wheris bulunduğu dosya konumunlarını belirtir.

finger sistemdeki kullanıcıları listeler (sadece 'w' ve 'who' komutuda aynı işi yapar)

pwd bulanan dizini gösterir(şuan ki)

Mkdir dizin oluşturur (-p ile birden fazla dizin ekleyebiliriz dene/denedim/oldu gibi)



rmdir dizin siler (-p ile birden fazla dizin silebiliriz dene/me gibi)



ls -l ile dosya dizilerini , boyutunu , kimin oluşturduğunu , hangi grupta bulunduğunu , hangi tarihte oluşturulduğunu görebiliriz izinler sırası ile owner , group , other şeklinde sıralanmaktadır. Ayrıca listedeki dosya ve klasörler sıralı bir şekilde gelmektedir.



chmod ile erişim izinlerini değiştirebiliriz. Örn: chmod +x simple burada simple çift tıklama ile çalıştırılabilir hale getirilmektedr.



wc -w ile kelimeleri sayabiliriz. Örn: ls -l | wc -w deneme.txt




          Birçok komut yazdık öğrenelim diye ama her seferinde tekrar tekrar yazıyoruz ve komutlarımız yine uçup gidiyor. Bunun içinde bir çözüm var elbette. Öncelikle terminale “script” yazalım scprict started yazısını gördükten sonra istediğimiz komutu yazalım yani normal çalışmamıza devam edelim. Burada yazdığımız her komut ve çıktısı kayıt altına alınıyor. Son olarak “exit” komutu ile script i tamamlayalım. Bizim için otomatik olarak Home dizinine typescript adında bir dosya oluşturuyor. İşte dosyada bizim yazdığımız komutlar kayıt altına almış olduk. Bu komutları tekrar terminalde görebilmek için “tcat ypescript” komutu vermemiz yeterli olacaktır.